Kurumsal Sürdürülebilirlik Eğitimi

KOBİ’ler için Yeşil Dönüşüm: Sürdürülebilirlik, Döngüsel Ekonomi ve AB Yeşil Mutabakatı

Eğitimin Amacı

Avrupa Birliği, 2050 yılına kadar net sera gazı salınımlarını sıfırlamayı, sanayi üretimini ve küresel sera gazlarının azaltılmasını ve bunun yanı sıra üretimi ve istihdamı korumayı hedeflemektedir. Bu hedefe ulaşmak için de 2019 yılında açıklanan Avrupa Yeşil Mutabakatı ile tarımdan sanayiye, enerjiden ulaştırmaya kadar birçok ana ve alt sektörde ‘Yeşil Dönüşümü’ tasarlamıştır. Birlik, ‘iklim nötr’ hedefi için adımlar atarken, bu adımların ekonomide yaratacağı olumsuz etkileri bertaraf etmek üzere de Sınırda Karbon Düzenlemesi mekanizmasını devreye sokmak istemektedir. Bu mekanizma ile AB’ye yapılacak ihracatlarda karbon fiyatlandırması olmayan ülkelerden ekstradan bir para talep etmek söz konusu olacaktır. Sınırda Karbon Düzenlemesi ile AB, iklimi korumak için maliyet dezavantajına katlanacak şirketlerini koruyarak, onların rekabetçiliğine verilecek zararı en aza indirgemeye çalışmaktadır. Bu gelişmeler ışığında, ihracatının neredeyse yarısını AB’ye yapan Türkiye’nin, AB’nin hayata geçireceği ‘yeşil dönüşümden’ doğrudan etkileneceği açıktır. Türk şirketlerinin iklim krizine karşı kalıcı politikalar üretmedikleri sürece finansmana erişimde yaşanacağı öngörülmektedir.

Türkiye’nin Paris İklim Anlaşması’nı onaylaması ve Avrupa Birliği (AB) ile ‘Yeşil Mutabakat’ sürecine dahil olması, iş dünyasında “yeşil dönüşümün nasıl olacağı” tartışmalarını da beraberinde getirdi. Büyük holdingler şimdiden yeşil politikaları devreye alıp sıfır karbon salınımı konusunda takvimler açıklarken, ekonominin yüzde 95’ini oluşturan küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ) ise gelişmeleri tedirginlikle izliyor.

Avrupa Parlamentosu’nun 24 Haziran 2021 tarihinde onayladığı ve “Yeşil Mutabakat” adı verilen iklim yasasına göre, AB ülkeleri karbon emisyonlarını 2030 yılına kadar yüzde 55 azaltmayı, 2050 yılına kadar ise karbon nötr olmayı hedefliyorlar. Söz konusu yasayı onaylayan ülkeler, Avrupa pazarına sattıkları ürün ve hizmetlerin karbon salınımını belirlenmiş standartlara göre düzenlemezse, ton başına 30 ile 50 Euro arasında ek vergi ile karşılaşacak. İhracatının yüzde 50’den fazlasını AB ülkelerine yaptığından dolayı bu konu Türkiye için de son derece önemli. Türkiye Yeşil Mutabakata uyumu sağlayacak yatırımları zamanında devreye almazsa, ihracatçı firmaların yıllık 4 milyar dolar tutarında bir vergi yükü ile karşılaşacağı tahmin ediliyor. Bu somut gerçek Türkiye’nin yeşil dönüşüm sürecinin dışında kalamayacağını gösterirken, şirketlerin karbon salınımında AB standartlarını karşılaması için gerekli finansmanı nasıl sağlayacağı konusu ise net değil.

Türkiye ekonomisinin yüzde 95’ten fazlasını oluşturan yüzbinlerce KOBİ’nin Yeşil Mutabakata uygun üretim yapabilmesi için gerekli olan finansal kaynaklara erişimi son derece zor. Onlar için bu alanda hazırlık demek, katlanılması zor maliyet artışı demek. İşte bu noktada, yeşil dönüşüm kriterlerinin sağlanması konusunda KOBİ bazlı desteklerin sunulması yerine, Yeşil Mutabakat şartlarını oluşturması için sanayi bölgelerinin desteklenmesi ve ihracatçı KOBİ’lerin bu bölgelerde kümelenmesinin teşvik edilmesi daha ekonomik, uygulanabilir bir çözüm olacaktır.  Türkiye’nin Yeşil Mutabakat Eylem Planı, 32 hedef ve 81 eylemi içeren 9 başlık altında gerçekleştirilmesi planlanan eylemleri Sınırda karbon düzenlemeleri,  yeşil ve döngüsel bir ekonomi yeşil finansman, temiz, ekonomik ve güvenli enerji arzı, sürdürülebilir tarım,  sürdürülebilir akıllı ulaşım, iklim değişikliği ile mücadele, Avrupa Yeşil Mutabakatı bilgilendirme ve bilinçlendirme faaliyetleri, şeklinde sıralanmaktadır.

Bu yeşil dönüşüm sürecinde Organize Sanayi Bölgeleri, yeşil dönüşüm sürecinde de örnek bir rol model haline getirme planları bulunmaktadır ve bu bağlamda Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının önderliğinde çalışmaları yürütülen Yeşil OSB Projesi hızla hayata geçirilerek, ‘Yeşil OSB Sertifikası’ uygulaması başlatılacaktır. OSB’lerin, yeşil dönüşüm sürecinde de örnek bir rol model haline getirilmesi planlanmaktadır. OSB’lerin ve 67 bin katılımcı sanayicinin iklim değişikliği, karbon salınımının azaltılması, karbon ticareti, karbon vergisi, yeşil dönüşüm süreci gibi konularda farkındalığını artıracak ve rehberlik edecek çalışmalara yoğunluk verilmesi gerekmektedir. Temiz ve döngüsel bir ekonomi için endüstriyi harekete geçirmek gerekmektedir. Çünkü yeşil dönüşüm ile değişecek ekonomik yapı, zamanla AB çerçevesinden çıkarak küresel bir uygulamaya da dönüşecektir. Bu nedenle Türkiye’nin üretim yapısını kirlilikten ve karbondan arındırarak üretim süreçlerini de döngüsel hale getirmesi gerekmektedir.

KOBİ’ler üzerinde yapılan araştırmalarda risk olarak görülen unsurlar arasında ‘bilgi ve farkındalık eksikliği’ vardır. Buna göre firmaların yaklaşık yüzde 40’ı danışmanlık, yüzde 39’u ise finansman olanakları ile ilgili bilgi ve tavsiyeye ihtiyaç duyuyor. Bununla birlikte her beş firmadan biri bu konu hakkında fikri olmadığını belirtmiştir. Bu bağlamda çok hızlı gelişmeler karşısında KOBİ ve OSB’lere yönelik Sürdürülebilirlik ve Avrupa Yeşil Mutabakatı bilgilendirme ve bilinçlendirme ihtiyacının karşılanması ve sürece daha sağlıklı bir şekilde hazırlanabilmesi amacıyla  BEDAM olarak bu eğitim programının hazırlanmasına karar verilmiştir.

BEDAM Kurumsal Sürdürülebilirlik Eğitimi

KOBİ’ler için Yeşil Dönüşüm: Sürdürülebilirlik, Döngüsel Ekonomi ve AB Yeşil Mutabakatı

Eğitim Programı Toplam 12 saat

Modül 1 Prof Dr. Nazmiye Erdoğan

• Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri
• Sürdürülebilir Üretim ve Hizmet Anlayışı ve Sürdürülebilir Uygulamalar
• AB Yeşil Mutabakatı, Sınırda Karbon Uygulaması ve Emisyon Ticaret Sistemi
• Sürdürülebilirlik ve İklim Değişikliği ve için KOBİ’ler Açısından Fırsat ve Yükümlülükler
• Sanayide Yeşil Dönüşüm: Yeşil Dönüşüm Belgesi ve Yeşil OSB Uygulamaları

Modül 2. Prof. Dr. Yavuz Ercil

• Kurumsal Sürdürülebilirlik
• Sürdürülebilirlik Raporlaması
• Kurumsal Özen İlkesi
• Tedarik Zincirinde Karbon Ayak İzi ve Ölçümü

Modül 3. Sürdürelibilir Yeşil Finans Prof. Dr. Nermin Yeniköse

• Döngüsel Ekonomi ve KOBİ’lere Etkileri
• KOBİ’lerin Finansal Sorunları
• Sürdürülebilir Yeşil Finans Nedir?
• Yeşil Finans Kaynakları
• Yeşil Dönüşüm Destek Programları